Mouse picture

Хулгана

Компьютерийн хөгжлийн эхэн vед компьютерт тодорхой нэг хэсгийг заах хэрэгцээ байгаагvй. Яагаад гэвэл тэр vед компьютерт холбогддог төхөөрөмжvvд болох перфокарт, телетайпын аппарат зэрэг нь боловсронгуй биш байв. Дээр vеийн текстийн терминалууд бараг л телетайпын аппараттай ижил vvрэг гvйцэтгэж байв. Ялгаа нь цаас

Хулганы ажжиллах зарчим

Хулганы тусламжтай бид чиглvvлэгчээ (курсор) залж тодорхой объектийг идэвхжvvлж чадах болсон. Хулгана таны хурууны товшилтыг мэдэрч компьютерт дамжуулдаг. Компьютер ч тэр дор нь командыг биелvvлж хариу өгдөг.Хулгана хурууны товшилтыг сигнал болгон компьютерт дамжуулдаг. Хулганыг гаднаас нь харахад төмөр эсвэл пластмассан гэр, бөмбөлөг, товчлуур, компьютерт холбогддог кабелаас тогтоно.  

Хулганы талаар товч түүх

Бидний өдөр тутмын амьдралын нэг хэсэг болтлоо энэ энгийн боловч чадварлаг төхөөрөмж хөгжлийн урт хугацааг туулсан нь гайхалтай юм. 1960-аад онд энэхvv төхөөрөмжийг хийх санаа Дуглас Энглбартад анх төрсөн боловч өнөөгийн дvр төрхөө олон жилийн дараа олж авсан. Анх 1984 онд хулгана нь Apple Macintosh компьютертэй хамт гарч ирсэн тэр vеэс хойш компьютерийг ашигладаг арга бvхэлдээ өөрчлөгдөж, ажиллагаа хөнгөвчлөгдсөн.  

Компьютерийн хулгана

Компьютерийн хулгана нь дэлгэц дээрхи курсорын хөдөлгөөнийг хянах vvрэг бvхий хатуу хавтгай гадаргуу дээгvvр гvйж ажилладаг жижиг төхөөрөмж юм. Энэ төхөөрөмж хэмжээ, хэлбэр дvрс, өнгө, хөдөлгөөнөөрөө хулганатай төстэй учир ийм нэртэй болжээ.   

хэрэгтэй мэдээлэл

http://edu.olloo.mn/english/

9х1 /Eagle News/ - 2013.11.03 - Монгол хэлний дүрэм

эх сурвалж:http://www.youtube.com/watch?v=pfjI16drkoU

Эгшиг зохицох ёс

Үгийн эхний эгшиг, мөнхүү үгийн дараах эгшгийг ялган тогтоох ёсыг эгшиг зохицох ёс гэнэ. Эгшиг хэлний ба уруулын талаар зохицно.

Монгол хэлний нэг үгэнд эр, эм эгшиг хамтран орохгүй. Эр эгшиг эр эгшигтэйгээ, эм эгшиг эм эгшигтэйгээ зохицож орно. Саармаг эгшиг эр, эм ямар ч эгшигтэй зохицон орно. Энэ бол эгшиг хэлний талаар зохицох ёс юм.

Гажилт:
1. Хоёр үгнээс бүтсэн нэг үгэнд эр, эм эгшиг орж болно. Жишээлбэл: горьгүй, болохгүй,

Үг бүтэх ёс

Монгол хэлний үг бүтэх ёс, үгийн бүтцийн судалгаа нь үгийн цөм утгыг агуулж буй язгуур бүтээвэр, тэрхүү язгуурт залгаж, үгийн сангийн нэмэлт утга оруулдаг дагавар бүтээвэр хоёрын утга, байр, бүтцийн тухай асуудал юм. Үгийн бүтцийн судалгаа нь монгол хэл шинжлэлийн ууган, суурь судалгааны нэг болохын хувьд XIX зууны эхэн үеэс өрнө, дорнын эрдэмтэд дан монгол хэл болон түрэг, манж түнгүүс зэрэг алтай язгуурын бүлэг хэлний төвшинд бусад төрөл хэлтэй харьцуулсан судалгаа хийж томоохон бүтээл олныг туурвижээ. Эдүгээ ч тэдний залгамж халаа болсон залуу эрдэмтэд монгол хэлний үгийн бүтцийг сонирхон судалсаар байна.    Үгийн бүтцийн судалгаанд огт судлаагүй орхисон

Өгүүлбэрийн гишүүн

 Монгол хэлний өгүүлбэрийн гишүүдийг өгүүлэгдэхүүн, өгүүлэхүүн буюу гол гишүүд, тодотгол, тусагдахуун, байц буюу дэд гишүүд гэж хоёр ангилна.
Өгүүлбэрийг гишүүдээр зурахдаа эхлээд өгүүлэхүүн дараа нь өгүүлэгдэхүүн гишүүнээ олж эцэст нь дэд гишүүд болох байц, тусагдахуун, тодотголоо хойноос нь урагш нь гэсэн дарааллаар зурж болно.Өгүүлбэрийн бүрэлдхүүнд багтаж ,бие дасан аль нэг асуултанд хариулагдах,

Гийгүүлэгчийн тухай

М, н, г, л, б, в, р энэ долоон гийгүүлэгч үсэг үгэнд орохдоо өмнөө буюу хойноо аль тод хэлэгдэх талдаа заавал эгшигтэй бичигдэнэ. Үүнийг эгшигт гийгүүлэгч гэнэ. Жишээлбэл: газар, тохом, цацрал, модон, хөдөлмөр, гарав, үзэл, тасархай гэх мэт. Үүнийг цээжлэхдээ “Монгол баавар” гэнэ.
Гажилт:
1.Хэлний угийн н-ийн дараа заахын тийн ялгалын Г нөхцөл

МОНГОЛ ХЭЛ АЛДАГДАЖ БАЙНА

эх сурвалж: https://www.youtube.com/watch?v=sTuofDDOOSc

монгол хэл